汉字——母
“母”ตัวอักษรสะท้อนสายใยรัก
ทุกๆสิงหาคมของทุกปี ประเทศไทยจะปกคลุมไปด้วยกลิ่นอายแห่งความรักของแม่ เพราะเป็นเดือนแห่งวันแม่นั่นเอง ไม่ว่าจะจีนหรือไทยต่างก็ให้ความสำคัญกับพ่อและแม่ โดยชูเอาความกตัญญูกตเวทีเป็นคุณธรรมประจำตัวพื้นฐาน ในสังคมชาวไทยเชื้อสายจีนถ้าได้ไปศาลเจ้า ผู้ใหญ่รุ่นเก่าๆก็มักจะบอกให้ไหว้ทีกงก่อนไหว้เทพเจ้าองค์อื่น ลองสังเกตดูดีๆเราจะเห็นว่าที่ศาลทีกงหรือเทพเจ้าฟ้าดิน จะมีป้ายสลักอักษรจีนสี่ตัว คือ “天地父母”อ่านออกเสียงสำเนียงแต้จิ๋วว่า “ทีตี่แป่บ้อ” โดยมีความหมายตรงตัวว่า “ฟ้าดินพ่อแม่” สะท้อนให้เห็นถึงพ่อแม่นั่นมีพระคุณยิ่งใหญ่ควรค่าแก่การเคารพบูชา เพราะฉะนั้น ก่อนจะไหว้เทพเจ้าองค์ใด ต้องไหว้ฟ้าดินพ่อแม่เสียก่อน
ในภาษาจีนคำว่า “แม่” มีหลายคำที่ได้ยินกัน เช่น “母亲”“妈妈”“娘”เป็นต้น ล้วนหมายถึงผู้หญิงที่ให้กำเนิดทารก นั่นก็คือ แม่หรือมารดา นั่นเองครับ แต่ครั้งนี้จะขอยกเอาตัวอักษร“母”มาอธิบายถึงความหมายและความเป็นมาอย่างไร
“母”อ่านว่า mǔ ตามอักขรานุกรม《说文解字》“母”มีความหมายว่า คนที่ให้นมเลี้ยงลูก นั่นก็คือ แม่หรือมารดา นั่นเองครับ ลักษณะตัวอักษร“母”บ้างก็กล่าวว่าเหมือนผู้หญิงอุ้มลูก บ้างก็กล่าวว่าเหมือนผู้หญิงให้นมลูก เป็นตัวอักษรเสมือนรูปลักษณ์จริง（象形字）
อักษร“母”ในยุคของตัวอักษร甲骨文ใช้อักษรตัวเดียวกับ“女”และเพื่อเป็นการแยกคำว่า“母”ออกจากอักษร“女”จึงได้ใส่จุดสองจุดเพิ่มลงไป ถ้าอธิบายในลักษณะนี้อักษร“母”ก็จะกลายเป็นอักษรชี้เฉพาะ（指事字）แต่ทว่า นักวิชาการส่วนใหญ่จะให้คำอธิบายถึงอักษร“母”ว่าเป็นตัวอักษรเสมือนรูปลักษณ์จริง（象形字）กล่าวคือ เหมือนผู้หญิงนั่งคุกเข่าให้นมลูกอยู่ สองจุดนั้นที่เห็นในตัวอักษร คือ หน้าอกและหัวนมทั้งสองข้างนั่นเอง ดูผิวเผนแล้วเหมือนจะเป็นเรื่องทะลึ่ง แต่จริงๆแล้วมันเป็นภาพที่คนทุกคนต้องผ่านการกินนมแม่มาแล้วทั้งนั้น อักษร“母”จึงเป็นอักษรที่สะท้อนถึงสายสัมพันธ์ระหว่างแม่กับลูก คนจีนจึงเอาภาพการให้นมลูกนี้มาประดิษฐ์เป็นตัวอักษรที่มีความหมายถึง แม่หรือมารดา ไม่ว่าจะอธิบายอักษร“母”ว่าเป็นอักษรชนิดไหนมีที่มาอย่างไร ทั้งนี้ ก็ขึ้นอยู่กับมุมมองและข้อมูลที่มีอยู่ในขณะนั้น แต่ละมุมมองล้วนอธิบายเหมือนกันก็คือ อักษร“母”นั่นหมายถึง แม่หรือมารดา ครับ
ความหมายเดิมของอักษร“母” คือ แม่หรือมารดา
นอกจาก“母”จะหมายถึงแม่ได้แล้ว ยังสามารถใช้เรียกญาติผู้ใหญ่ที่เป็นผู้หญิงได้ด้วย เช่น 祖母อ่านว่า zǔmǔ หมายถึง คุณย่า 姨母อ่านว่า yímǔ หมายถึง ป้าหรือน้าสาว舅母อ่านว่า jiùmu หมายถึง ป้าสะใภ้หรือน้าสะใภ้ เป็นต้น
เนื่องจากแม่หรือมารดาเป็นเพศหญิง จึงสามารถหมายถึงเพศเมียหรือตัวเมียในสัตว์ได้ด้วย ซึ่งตรงข้ามกับคำว่า“公”อ่านว่า gōng ซึ่งหมายถึงเพศผู้หรือตัวผ้ เช่น 母鸡อ่านว่า mǔ jī ซึ่งหมายถึง แม่ไก่ เป็นต้น
แม่ คือผู้ให้กำเนิดลูก จากการคุณสมบัตินี้สามารถหมายถึง ที่มาของเรื่องราวและสิ่งต่างๆ หรือสิ่งที่ทำให้เรื่องราวและสิ่งต่างๆเกิดขึ้น หรือสิ่งที่เป็นพื้นฐาน หรือสิ่งที่ใหญ่ๆ เช่น 母校อ่านว่า mǔxiào ซึ่งหมายถึง โรงเรียนเก่า母语อ่านว่า mǔyǔ ซึ่งหมายถึง ภาษาแม่酒母อ่านว่า jiǔmǔ ซึ่งหมายถึง ยีสต์ เป็นต้น
ไม่น่าเชื่อครับว่าอักษรจีนเพียงแค่ตัวเดียวเมื่อศึกษาให้ลึกลงไปแล้วมีเรื่องราวอะไรตั้งมากมายให้ค้นหาและค้นพบ ครั้งก็ได้ความรู้เพิ่มเติมจากอักษรที่สะท้อนสายสัมพันธ์อันลึกซึ้งอย่างอักษร“母”ตัวนี้แล้วนะครับ ครั้งหน้าจะเป็นอักษรตัวไหนต้องติดตามกันในครั้งต่อไป หรือถ้าเพื่อนๆอยากรู้อักษรตัวไหนสามารถแจ้งมาได้เลยนะครับ ยินดีที่จะเอาไปศึกษาค้นหาและนำความรู้มาแบ่งปันกัน มาร่วมด้วยช่วยกันสร้างสรรค์ “สังคมอุดมปัญญา” กันนะครับ
#chinese #speakwell #speakwell19 #เรียนกับspeakwell
ที่มา：
1. 曹先擢、苏培成主编.汉字形义分析字典 [M].北京：北京大学出版社,1999,P375.
2. 何九盈、胡双宝、张猛主编.中国汉字文化大观 [M].北京：北京大学出版社,1995,P193.
3. 黄德宽主编.古文字谱系疏证[M].北京：商务印书馆,2007,P315 – 317.
4. （东汉）许慎；（日）白川静著.画说汉字与常用字解[M].北京：文物出版社,2014,P241.
5. （东汉）许慎著；（清）段玉裁注.说文解字注[M].杭州：浙江古籍出版社,2007,P614.
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น